آزاده، زنی از افغانستان که در جلسهی «دادگاه مردمی برای زنان افغانستان» به صورت آنلاین شهادت داد، گفت قبلاً کارمند صحی بوده است و میتوانست با همراهی یک «محرم»، به مردم در جاهایی خدمات ارائه کند که مراکز صحی بسته شده بودند. او افزود که اکنون طالبان به وی اجازه نمیدهد حتی با «محرم» به کار خود ادامه دهد.
آزاده در مورد تجارب دستاول خود از زنانی صحبت کرد که در طول دورهی کاری خود با آنها در تماس بود. او افزود که در زنان افغانستان به دلیل این که با محدودیتها در زمینههای آموزش، کار و گشتوگذار روبهرو هستند، احساسات منفی پدید میآیند. او گفت که در چنین شرایطی، دسترسی به خدمات روانی، موضوع مرگ و زندگی است و در بسیاری از جاها، این خدمات اصلاً وجود ندارند.
آزاده گفت در دورهی کارش در یک مرکز صحی، شماری از زنانی که به نزد او میآمدند، دست به خودکشی ناموفق زده بودند. او گفت که مراجعانش از این کار خود پشیمان نبودند، زیرا برایشان زندگی با چنین محدودیتهایی «معنی نداشت.»
آزاده افزود که سلامت حق انسانها است و نباید به عنوان یک امتیاز تلقی شود.
او گفت که زن جوانی را میشناخسد که در بلخ همزمان با تحصیل در دانشگاه، کار نیز میکرده است، اما اکنون در یک روستای دور در خانه «محبوس» شده است. به گفتهی او، این زن با بیخوابی و اضطراب دستوپنجه نرم میکند و به دلیل سیاستهای طالبان در زمینهی الزامیبودن «محرم»، نمیتواند به مراکز مشاورهی روانی برود. او گفت که برچسب اجتماعی نیز مانع از این کار میشود. آزاده گفت که در مواردی، مردان نیز از همراهی با زنان به عنوان «محرم» خودداری میکنند.
آزاده که در دومین روز جلسهی دادگاه مردمی در اسپانیا صحبت میکرد، تاکید کرد: «سلامت روان در افغانستان، بحران خاموش است.»
او گفت: «بیشتر زنان در نتیجهی بیماریهای قبلدرمان میمیرند.» آزاده افزود که دختران امروز درگیر چالشهای یادشده هستند و در آینده نیز آنان به مادران مضطرب، «تاریکاندیش» و افسرده تبدیل خواهند شد.
او گفت مریضانش اما دوست داشتند که داکتر، انجینیر، معلم و پرستار شوند.