ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی طالبان رسماً اعلام کرد که این گروه، قبایل پناهنده‌ی پشتون را که از مناطق قبایلی پاکستان (به‌ویژه وزیرستان) به افغانستان «پناه آورده‌اند»، از نواحی مرزی در امتداد خط دیورند به مناطق مرکزی کشور منتقل کرده است.
او در بیانیه‌ای که امروز شنبه (۱۷ عقرب) منتشر شد، گفت: «قبایل پناهنده در نزدیکی خط دیورند که حضورشان باعث نگرانی پاکستان بود به مناطق مرکزی افغانستان منتقل شدند و کمپ‌های منظم برای نظارت بهتر بر آنان ایجاد گردید.»
این اعتراف که نشان‌دهنده‌ی جابه‌جایی جمعیت پناهنده از مرز به عمق خاک افغانستان است، نخستین تایید رسمی طالبان از سیاستی «به‌شدت حساسِ» این گروه به‌شمار می‌رود.
پناهندگان وزیرستانی و گره‌گاه بحران طالبان – پاکستان
این قبایل عمدتاً از مناطق وزیرستان شمالی، جنوبی و کرم پاکستان آمده‌اند؛ مناطقی که طی دو دهه‌ی پسین شاهد عملیات‌های پی‌در‌پی ارتش پاکستان علیه تحریک طالبان پاکستان بوده است. بسیاری از خانواده‌های پشتونِ آن مناطق از سال ۲۰۱۴، پس از آغاز عملیات «ضرب‌العضب»، به ولایت‌های خوست، پکتیکا و ننگرهار در شرق افغانستان پناه آورده‌اند.
اسلام‌آباد بارها از کابل خواسته بود که یا این افراد را به پاکستان بازگرداند یا آنان را از مناطق مرزی دور کند، زیرا ارتش پاکستان مدعی است شماری از جنگجویان تی‌تی‌پی در میان این پناهندگان پنهان شده‌اند.
اکنون با این بیانیه، طالبان تلویحاً می‌پذیرد که به‌جای بازگرداندن این جمعیت، تصمیم گرفته آنان را در داخل افغانستان اسکان دهد، اقدامی که از نگاه پاکستان می‌تواند تهدیدی امنیتی و از دید طالبان، نشانه‌ای از استقلال حاکمیت ملی تلقی شود.
تحلیل‌گران: جابه‌جایی نه انسانی، بلکه سیاسی است
برخی تحلیل‌گران معتقدند که این انتقال بیشتر جنبه‌ی سیاسی دارد تا انسانی. طالبان با دورکردن این افراد از مرز، عملاً فشار نظامی پاکستان را بی‌اثر کرده و در عین حال نشان داده که حاضر نیست به خواسته‌های ارتش پاکستان در زمینه‌ی «کنترول قبایل وزیرستانی» تن دهد.
یک منبع دیپلوماتیک به دیار گفت: «طالبان با این اقدام می‌خواهد به اسلام‌آباد بفهماند که دیگر بازیچه‌ی ارتش پاکستان نیست. انتقال این قبایل، نوعی بی‌اعتمادی آشکار نسبت به نیت‌های پاکستان است.»
پیامدهای داخلی
اما در داخل افغانستان، این تصمیم می‌تواند چالش‌هایی تازه ایجاد کند. انتقال هزاران خانواده از نواحی شرقی به ولایت‌های مرکزی، ترکیب قومی، اجتماعی و امنیتی مناطق را تغییر می‌دهد و ممکن است حساسیت‌هایی در میان ساکنان محلی به‌وجود آورد.
در عین حال، نحوه‌ی اسکان و نظارت طالبان بر این کمپ‌ها، در نبودِ نهادهای بین‌المللی و کمک‌های بشردوستانه، پرسش‌های جدی درباره‌ی وضعیت معیشتی و حقوقی این پناهندگان مطرح کرده است.
نشانه‌ای از چرخش در روابط طالبان و پاکستان
این اعتراف تازه، در حالی صورت گرفته که روابط طالبان و پاکستان طی ماه‌های پسین به‌دلیل حملات فزایند‌ه‌ی تی‌تی‌پی و اتهامات اسلام‌آباد علیه کابل، تیره شده است. طالبان در همین بیانیه، ارتش پاکستان را به «سوءاستفاده از بی‌ثباتی افغانستان» و «دخالت در امور داخلی» متهم کرده و مسئول اصلی ظهور تی‌تی‌پی را «سیاست‌های نادرست ارتش پاکستان» دانسته است.
به‌گفته‌ی تحلیل‌گران، این موضع‌گیری و اقدام می‌تواند نشانه‌ای از فاصله‌گیری آشکار طالبان از اسلام‌آباد و آغاز یک مرحله‌ی تازه در سیاست منطقه‌ای باشد؛ مرحله‌ای که ممکن است هم‌زمان با افزایش تنش در مرز، بر ثبات داخلی افغانستان نیز تاثیر بگذارد.
