شماری از فعالان هزاره، روز یک‌شنبه (30 سنبله)، طی نشستی در ایالت ماساچوست امریکا از روز «نسل‌کشی هزاره‌ها» یادبود به عمل آوردند.
برگزارکنندگان این نشست گفتند «هزاره‌ها به دلیل هویت قومی و مذهبی خود برای بیش از 130 سال قربانی آزار، قتل عام، کوچ اجباری و تبعیض ساختاریافته بودند.»
به گفته‌ی آن‌ها، این روند از زمان عبدالرحمان خان که در دوره‌ی وی «بیش از 60 درصد» هزاره‌ها کشته و ده‌ها هزار تن دیگر یا به بردگی گرفته شدند و یا از سرزمین‌های اجدادی‌شان رانده شدند، آغاز شد و تا اکنون ادامه داد.
در این نشست سیما سمر، رییس پیشین کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، مستوره شفایی، پژوهش‌گر و مدافع حقوق زنان و شماری از فعالان دیگر جامعه‌ی هزاره حضور داشتند.
در بیانیه‌ی پایانی نشست آمده که در دوره‌ی حاکمیت نخست طالبان در دهه‌ی 90 میلادی، این گروه دست به «قتل عام‌های گسترده‌ی هزاره‌ها، از جمله در مزارشریف» زد.
بر بنیاد این بیانیه، در دوره‌ی 20 ساله‌ی جمهوری، در بیش از 290 حمله‌ی «هدفمند»، هزاران تن از هزاره‌ها در زایشگاه‌ها، مکاتب، مساجد و دیگر اماکن عمومی کشته و زخمی شدند.
در بیانیه به نقل از گزارش موسسه‌ی «نیولاینز» آمده که دست‌کم 573 تن از مردمان هزاره در دوره‌ی حاکمیت 4 ساله‌ی طالبان کشته و 681 تن دیگر در 61 حمله زخمی شده‌اند.
این آمار به گفته‌ی برگزارکنندگان «مصداق تعریف حقوقی نسل‌کشی بر اساس کنوانسیون 1948 منع نسل‌کشی» می‌باشد.
بیانیه افزود که در دوره‌ی حاکمیت 4 ساله‌ی طالبان، «هزاران» هزاره از خانه و کاشانه‌ی خود آواره شدند، حضور این قشر در ساختار اداری طالبان و سازمان‌های بین‌المللی «به شدت» کاهش یافت، کمک‌های بشردوستانه از مناطق هزاره‌نشین منحرف شدند، زمین‌های‌شان «از سوی کوچی‌ها و با حمایت طالبان غصب شد» و مکان‌های میراثی‌شان در راستای تلاش برای «محو هویت و فرهنگ آنان»، تخریب شد.
برگزارکنندگان گفتند که سازمان ملل متحد و کشورهای جهان، از جمله کانادا، بریتانیا، ایالات متحده و کشورهای اروپایی، باید به طور رسمی «نسل‌کشی هزاره‌ها» در افغانستان را به رسمیت بشناسند.
آن‌ها همچنین خواستند تا یک کمیسیون بین‌المللی مستقل برای مستندسازی «جنایات» و ارائه‌ی شواهد به دادگاه کیفری بین‌المللی تشکیل شود.
آن‌ها ضمن پاسخگو ساختن عاملان «جنایت علیه هزاره‌ها»، خواستار اتخاذ تدابیر حفاظتی، از جمله فراهم‌سازی مسیرهای امن پناهندگی و توزیع عادلانه‌ی کمک‌ها به مردمان هزاره شدند.
